ARIKETAK (pag 56)

1) LEXIKOA

1.ikarati
2.debekatu
3.ohitu
4.
5.
6.zer
7.bikain
8.barru
9.

2) BEERIDASKETA

-Funk musika-estikloarekin lotu duen abeslariak da James Brown.
- Funk-musika, soul, jazz eta rhythm & blues musiken garapenen ondorioz soturtutako musika omen da.
- Amak abandonatu eta hasieran aita ardura hartu zen haura hezteaz.
- Taldekideak bere menpeko soldadu bazen bezala  tratatzen zituen.
- Besteetan ez bezala, funk-musikan erritmoa da nagusi.
- Lapurtu zuelako zortzi eta hamasei urte arteko kartzela zogorra ezarri zioten.
- Funk-musika garatu baino lehen, kantuek oso iraupen laburra zuten.
- James Brownek oso garbi zuenez gero garaiko musikari onenak izan zituen lagun.

3) ZUZENTASUN GRAMATIKALA

a. Kolonitzatzaileek 1718an sortu zuten New Orleans.
b. 60.hamarkadan beltz izatearen kontzientzia hartu zuten.
c. XX. mendeak eman duen musika dantzagarriena da.
d. 1933an jaio zen James Brown.

4) ESAPIDEAK

Izena badu, bada --> Izena duenak izana du.

5) ZUZENTASUN GRAMATIKALA

- EHUko ikaleek autobuz zerbitzu berria izango dute.
- EITBek haurrentzako programazio berria eskainiko du.
- BBK-k krisi ekonomiakoari buruzko jarfunaldi batzuk antolatu ditu.
- HABEk webgunea berritu du.

6) ESAPIDEAK

Ondo dantzatzen dakienak, zapatila berriak behar ditu.

7) ZUZENTASUN GRAMATIKALA

a. Ordura art besteen kantuei ahotsa jartzen zieten.
b. Psikologotik dator Amaiaren multi-lagun berria.
c. Ikastetxeko zuzendaria etorri zaigu bisitan.
d. Jertsea eskuz eginda dago.
e. Tontotzat hartu ninduten lankideek.
f. Asier enpresako zuzendari aukeratu dute.

8) ORTOGRAFIA

-Musikari dagokionez berriz, XX. mendeak eman duen musika dantzagarri eta hipotikoenetakoa dela esango genuke.
- Soul musikan, adibidez, abeslariak ziren izarrak eta abeslaria hauekin zihoazen musikariak laguntzaileak ziren ahotsari base musikala jartzen zioten besterik gabe.
- Funk-musika, musika gehienak bezala, garapen batean ondorioa da.
- Era honetan duten trebezi osoa garatzeko aukera ematen die musikariei eta erritmoaren errepikapenak eraginda, trance egoera biltzen da.

9) ESAPIDEAK 

--> Epel egon

JAMES BROWN FUNKAREN ARIMA BASATIA

ULERMENA LANTZEN:

1) Hitzaren esanahiari dagokionez, ingelesez, funk hitzak beldurra adierazten du; beldurgarria dena edo beldurtia dena.

2) Musikak, denboran zehar ezagutzen dituen garapenei izan jarri eta estilo berriak sortu dugu.

3) James Brown omen da funk-musikaren sortzailea.

Funk musikaren aurrekariak AEBetako New Orleans hirian bilatu behar ditugu.

4) New Orleanseko esklabo afrikarrei denborrak jotzen zituzten.

5) James Brownek negozio munduko langilerik amorratuena zela zioten

6) Funk-musikaren beste ezaugarria kantuen indarra da (musika bastia dela diote askok).

7) Gaia: James Brown izan zen funk-musikaren sortzailea.

Eskema:

1.James Brown izan zen funk-musikaren sortzailea.

1.1 Musika berria sortu zen

1.2 New Orleans

2.James Brown

2.1 bere bizitza

3.Funkaren iraultza

OGIA EZ DOA ZAKARRETARA

ULERMENA LANTZEN

1)Artikuluaren egileak bere kontsumo-ohiturak azaltzen ditu

2)

3)Tupperware bete bana eraman dutela

4)Lankide batek zakarontzira botatzekotan zegoen ogia etxera eramn duela.

ARIKETAK

1)LEXIKOA

- Utzikeria : geldotasun

- Ero :adimendugabe

- Azkenburuko :postre

- Sagarrondo :sagartze

- Ugari :oparo

- Otordu :jatordu

- Berakatz :baratxuri

- Zikoitz :zeken

- Larritasuan :zorabio

2) ORTOGRAFIAN

a. bekatu

b. poltsa

c. zopa

d. saihestu

3) ESAPIDEAK

a.asago ibili

b.erruz jan

4) BEERIDASKETA

- Lau janalditarako badaukat, lantegiko jangelan jatean ditudalako.

- Zuk hartzen ez duzu, ezean, zakarrontzira doa.

- Nahiz eta oso-oso gutxi da, alferrikako ur ete gasolio tantak argindarrak eta beste saihestu ditugu.

-AEBn ohi du jatetxeko mahian dagoena jaso eta etxera eramatea

5) ZUZENTASUN GRAMATIKALA

a. Kilo bat marribia jan dut, gehiago lor da.

b. Gaur gerizpean bazkalduko dugu, beroak egiten duelako.

c.

d.

            

6) ESAPIDEAK.

- Zahar hitz, zuhur hitz. Edadetuek badaukate zer erakutsirik.

- Ogi gogorrari hagin zorrotz. Arazoei gogor eraso behar zaie

7) ZUZENTASUN GRAMATIKALA.
            

a. Sukaldariak arroza barazkiz josia prestatu du.
b. Estutasunen eraginez burua erabili behar zuten jateko.

c. Gaur egun zabarakeriaz kontsumitzen dugu.

d. Amonaren kontuaz konturatu naiz.
            

8) ESAPIDEAK
             

- Arraina oso gustazten zaigu eta mauka-mauka jan dugu.

- Etxera hurbildu eta kask-kask jo zuen atea.

- Itsaslapurrak botila hartu eta zanga-zanga hustu zuen.

- Txingorrak zirti-zarta jotzen zituen leihoetako kristalak.

UNIBERTSITATERA SARTZEKO HAUTAPROBA - 2004 EKAINA

ULERMENA GALDERAK :

1) Iruñean ikusten zen lehenago zinea eta zine areto gehiago ikertzen ari dira.

2)

3) Gurean hogeita hamar aretotik gora ditugu, bai, baina denetan film arrakastatsu berberak jartzen dituzte, eta ongi dakigu denok zer diren film arrakastatsuak.

GRAMATIKA GALDERAK

4)

5)
- genituen = ditugu
- zituen = ditu
- ahal genituela = ahal ditugula
- zegoela = dagoela
- zuten = dute

6)
- Ikus genitzakeen
- Adibide pare bet besterik ez jarri arren
-Egunkarian karteldegia ikusten dudanean.
-                                               -larik

IDAZKETA

--> Gaia : zinea gustatzen zaizu? Uste duzu Iruñean filme onak ditugula, edo lehenagoko zinea hobea zen oraingoa baino? Telebusta ala zinea, zer da hobe?

Filme asko daude, eta nork bere mota desberdinak dira, adibidez: beldurgarria, erromantikoa, abentura, poliziaka, akzioa eta abar.
Niri asko gustatzen zaizkit filmeak, batez ere beldurgarriak.
Orain, jendea normalean ez doa zinemara, garestia delako. Baina, filme onak atera duenean, nire lagunak eta ni zinera joaten gara. Adibidez: "crepusculoaren" filmeak, estreinaldi egunean ikustera joaten ginen, filme horiek oso onak dira. Nik espero dut, hurengo arte, "Alicia en el pais de las maravillas" zinemara ikustera joango garela eta nik beste diru gehiago ipin dezaket, 3D bertsio ikusteko.
Baina hori, momento puntualak dira, orduan filme bat ikusi nahi dudanean, interneten deskargtzen du. Hori merkeagoa eta askar da, baina batzuetan filmeak txarto ikusi du, baina beste filmeak desgargatu dezake eta filme hori, posiblea da, ondo ikusten duen.
Baina, zu ez badaukazu ordenagailua, bideoclubra joan zaiteke, eta han filmeak alokatu ditzakezu, eta gero telebistan ikusten duzu.
Telebistan ere, filmeak ikusi dezake, baina hemen ez du aukeratzen filmea. Normalean, filme horrek ez dira onak, baina batzuetan filme onak ipintzen ditu. Adibidez, pasaden igandea, "cuatro" telebistan gauenan, "Piratas del Caribe" ipintzen zuen, eta filme hori niri asko gustatzen zait.

AKUPUNTURA BIZKARREKO MINAREN AURKA

A) ULERMENA

1. Ekialdeko terapiaren erginkortasuna aztertzeko Mendebalean sekula egin den ikerketarik handienaren ondorio nagusia.
2. Orratzak bestelako tratamendu tradizionalak -fisioterapia, masajeak edo analgesikoak- baino eraginkorragoak gertatu dira.
3. Plazeboaren eragina baloratu beharreko kontua da.
4. Ohiko akupunturan, orratzak puntu jakinetan jartzen zaizkio gaixoari, itxuraz bizi-energia, qi izeneko, kitzikatzen duten puntuen hain zuzen

B) GAIA, LABURPENA ETA IDEIA NAGUSIA

Gaia: Akupunturaren teknika.

Laburpena: Ekialdeko terapiaren erginkortasuna aztertzeko Mendebalean sekula egin den ikerketarik handienaren ondorio nagusia. Orratzak bestelako tratamendu tradizionalak -fisioterapia, masajeak edo analgesikoak- baino eraginkorragoak gertatu dira. Plazeboaren eragina baloratu beharreko kontua da.
Ohiko akupunturan, orratzak puntu jakinetan jartzen zaizkio gaixoari, itxuraz bizi-energia, qi izeneko, kitzikatzen duten puntuen hain zuzen

Ideia nagusia:
-Ekialdeko terapien eraginkortasuna, apukunturaren abaintailak, plazeboaren eragina eta ohioko akupunturan eta akupunturaren efektuak.

C) MOLDATU ESALDIAK

a. Ikerketaren ondorio nagusia da Akupunturako orratzak eraginkorragoak direla bizkarreko minari aurre egiteko, betidanik erabili izan diren farmako konbentzionalak baino.
b. Emaitzak hain izan dira ezen, zientzialariak harrituta daudela.
c. Ikertzaileek zalantzan jarri dute akupunturaren ekintza-mekanismoa, akupuntura "faltsua"jasotakoek ere emaitza onak izan zituztelako.
d. Ezin uka daiteke orratzen eraginkortasuna bizkarreko mina kentzeko.

D) IDAZLANA

Terapia konbentzionalak eta terapia alternatiboak ( ondorengo gidoia garatu).

Gaizorik gaudenean edo mina daukagunean, normalean medikuarenera joaten gara. Han medikuak analisi bat egiten digu eta gero, farmakoa edo beste gauza ematen dizkigu.
Hori, terapia konbentzionala da eta kasu honetan medikua analisi klinikoaetan oñartzen da eta analisi horien arabera medikamentu zehatz bat emango dizu.
Baina batzuetan, zuk ezin duzu hartu medikamentu hauek edo medikamentu horrek ez zaizu hobetzen.
Orduan, terapia alternatiba bilatu behar da.
Terapia asko dago eta denak diferenteak dira.
Adibidez, mina badaukazu edo gaizorik bazaude, herbolarioan joango dezakezu eta han belar desberdinak erosi dezakezu. Amerikan (herrialde gutxitan) medikuek ere, marihuana terapeutika eman ahal dizute, baina ez beti, normalean marihuana medikamentuak hartu ezon duten pertsonentzat zuzenduta dago.
Baina, beste teknika ere dago; adibidez: akupuntura. Teknika hori bizkarren mina dauzkazunean erabiltzen da; teknika hori orratzak bizkarrean ipintzean daltza.
Yoga eta Taichi ere teknika alternatiboak dira, pertsonak laguntzen dute.
Teknika osoak ona dira, baina ni, adibidez akupuntura ez nuke egingo zeren eta orratzek bizkarrean min asko egin behar dutelako.

AUSPOA JAIO ZEN LEKUAN EHORTZIA

 ARIKETAK 

1. LEXIKOA

 

1 bultzatu

2 erabat

3 une

4 ozta-ozta

5 erne

6 ipuin

7 bilera

8 jardun

9 ehortzi

2. ESAPIDEAK

  --> Hankak arin ibili.

3. LEXIKOA

- Uzta

- Zirrara

- Hauspo

- Bitxi

4. BERRIDAZKETA

- Gabonetako operretara baino lehen, eskaera bat egin nion.

- Zehaztu hal izango luke noiz izan zen ere egun bateko gorabeherrekin.

- Mutikoak ekarri zituen bertso-paperak hogeita bost bat izango ziran.

- Bertso-kontuan zerbait zekianik nunerebait bazala, jakin bezain laster, berari berehala eskututitza idatzi.

- Hasi nintzen biltzan..

- Nere gogoko bitxiak eskuratzen hasi nintzan, jasotzen nituenak zerbaintentzat hutsaren hurrengoak izan baziren ere.

5.LEXIKOA

- multzo

- apalategi

- merkatu

- harreman

6. ORTOGRAFIA

- Hala, Gabonetako oporretara joan aurretik, eskaera bat egin nion.

- Oporrak bukatu zirenean, ilundu eta gero, hantxe geuden zain mutil garraioa noiz etorriko.

- Hain zuzen, horrexegatik sortuko zaio zalantza, zer biltzen hasi: erdal herri-poesia ala euskal herri-poesia.

- Ondorengoa, zenbakitan laburbil genezake: 332 liburu Auspoa sailekoak, 310 okikoak eta 22 sail nagusikoak; eta beste 29 ale, Biblioteca de Narrativa popular sailekoak; guztira, beraz, 361.

7. ESAPIDEAK

  --> Ia-ia harrapatu du autobusa.

8. ZUZENTASUN GRAMATIKALA

- Antonio kontatzen zuenpuska batean zalantzan egon zela.

- Bizkaian, Araban bezala egiten dira odolkiak.

- Etxean gutxi garenez, ogi gutxi erosten dugu.

- Ainara nire modukoa da, lotsatia eta isilia.

HIBERNAZIOA, DENBORA ETETEKO

1.LEXIKOA

1.erloju = ordularia
2.urrats = pausoak
3.geldotu = moteldu
4.burmuina = garun
5.baliatu = balagarri
6. ziurtatu = baiestatu
7.erlazioa = hareman
8.giltza = gakoa
9.jokobide = jokaera

2.LEXIKOA

a. arnasa, digestioa, ikusmena, taupada
b. aorta, garun, bihotz, gibel
c. zirujau, sendagile, hibernatzaile, zientzialari
d. gelditu, moteldu, geldotu, apaldu

3.ORTOGRAFIA

Zientzialariek, ordea, are gehiago luzatu nahiko lukete, gorputzak lortan hibernatzen igarotzen duen denbora. Hartara ebakuntzak egiteko denbora.tarte segura handitu egingo litzateke. Gainera, hil ala biziko ebakuntza egiteko zain dagoen, paziente batek ez luke hainbesteko presarik izango une egokia iritsi arte, itxaroaren izango luke. Eta, urrunago joanda astronautek distanzia oso luzeetan bidaiatzeko aukera izango lukete organismoan, kalterik jasan gabe.

4. LEXIKOA

- Kontakizuna, gertaldi harrigarria eta bereziki laburra. = Istorio
- Norberena ez den zerbaitek jabetu. = Ostu
- Fruitu mota; gereziaren antzekoa baina hura baino handiagoa, azal leuna eta mami gozokoa. = Aran
- Zerbaiten tenperatura jaitsi, hotzago bihurtu. = Hoztu
- Gizadiaren iraganldiko gertaera gogoangarrien ezagutza eta berauek ikertzen dituen zientzia. = Historia
- Bi mendialderen arteko tarte aski luzea = Haran

5. BERRIDASKETA

- Zientzia-fikzioa dirudituagatik, hori lortu nahian dabiltza hainbat ikertzaile, eta dagoeneko eman dituzte lehen pausoak.
-Antzeko eragina lortzea dago gorputza asko hoztuta.
-Garunari oxigeno gutxiegi iristiz gero, neuronak hil egiten dira.
- Zirkuitua bonba zentrifugo baten antzekoa da, eta biriken funtzioa betetzen du, gas-trukea egiten duelako.
-Gero, ebakuntza bukatu eta gero, zirkuitu bera erabiltzen dute odola berotzeko ta tenperatura bere onera ekartzeko.
-Kasu horietan, sendagileek uste dute pertsonek hibernatu egin zutelakoan daude.
-Metabolismoa moteldu egiten da gorputza lorzen den neurrian.
-Gorputza asko hoztu aurretik, nabarmen moteltzen da metabolismoa.

6. ZUZENTASUN GRAMATIKALA

a. Aizu, lagun, nongoa zara zu?
b.Ezagutzen zaitut, beraz, ez ezazu zuren burua zuritu eta esan egia.
c.Lagunek ez dakite kontzertura joan ala ez, ezta neuk ere.
d. Azkenean, neuk esan nion gertatutakoa, beste inor ez zen ausartu eta.

7. ESAPIDEA

Hil artean bizi --> hainbestean bizi

8. ZUZENTASUN GRAMATIKALA

Sendagileek hipotermia baliatzen dute bihotz-ebakuntzetan oxigeno gabeziaren kalteetik babesteko.